سد تنظيمي/انحرافي قيزقلعه‌سي

هدف و سيماي طرح

سد تنظيمي/انحرافي قيزقلعه‌سي با هدف تنظيم آب خروجي از سد مخزني خداآفرين، انتقال بخشي از آن به شبكه آبياري پايين‌دست و توليد برق طراحي شده است. ساختگاه سد در فاصله 12 كيلومتري پايين‌دست سد خداآفرين واقع شده است. بدنه سد از نوع خاكي با هسته رسي با ارتفاع 37 متر از پي و حجم مخزن آن حدود 62 ميليون متر مكعب مي‌باشد. براي تخليه سيلاب، دو سرريز دريچه‌دار و دو تخليه‌كننده عمقي در نظر گرفته شد و به منظور تامين نياز آبي اراضي پاياب، دو آبگير مشابه در طرفين آن طراحي شده است. در اين سد دو نيروگاه هر يك به ظرفيت نصب 40 مگا وات طراحي شده است.

موقعيت جغرافيايي

ساختگاه سد تنظيمي/انحرافي قيزقلعه‌سي در شمال استان آذربايجان شرقي- 260 كيلومتري شمال شرقي تبريز- در 196 كيلومتري پايين دست سد ارس - روي رودخانه مرزي ارس واقع شده و مشترك بين كشور جمهوري اسلامي ايران و كشور جمهوري آذربايجان مي‌باشد.

تاريخچه طرح

رودخانه ارس كه سرچشمه‌ي آن كوه‌هاي آرارات تركيه مي‌باشد، در شمال غربي ايران مرز بين ايران و كشورهاي تركيه، نخجوان، ارمنستان و جمهوري آذربايجان را تشكيل مي‌دهد. بر اساس پروتكل امضاء شده بين ايران و اتحاد جماهير شوروي (در دهه 40 شمسي)، بر روي اين رودخانه چند طرح مشترك مورد مطالعه و طراحي قرار گرفته كه برخي از آن‌ها مانند سد ارس و بند انحرافي ميل- مغان اجرا شده و برخي ديگر در مرحله اجرا يا در مرحله مطالعه مي‌باشد. از جمله طرح‌هاي مذكور، سد تنظيمي/انحرافي قيزقلعه‌سي است كه توسط مؤسسه انرژتيكاي آذربايجان (به عنوان مؤلف طرح) مورد مطالعه و طراحي قرار گرفته و عمليات اجرايي آن از سال 1385 شروع شده است.

ويژگي خاص پروژه

- طرح مشترك بين كشور جمهوري اسلامي ايران و كشور جمهوري آذربايجان مي‌باشد و طراحي آن توسط مؤسسه انرژتيكاي آذربايجان (به عنوان مؤلف طرح) انجام شده است.
- بدنه سد از نوع خاكي با هسته رسي بوده و سازه‌هاي سرريز و نيروگاه (چپ و راست) در داخل بدنه طراحي شده است.

مشخصات فني طرح

نوع سدخاكي با هسته رسي نوع سيستم انحراف/ كالورت2 مرحله‌اي با احداث دايك
ارتفاع از پي (متر)37 تعداد تونل انحرافندارد
طول تاج (متر)834 ظرفيت تخليه سيستم انحراف
(متر مكعب برثانيه)1800
عرض تاج (متر)10 ظرفيت تخليه كننده تحتاني
(متر مكعب بر ثانيه)726
حجم بدنه سد (هزار متر مكعب)1800 ظرفيت آبگير آبياري (متر مكعب بر ثانيه)هر طرف 50
حجم كل مخزن (ميليون متر مكعب)62 ظرفيت آبگير شرب (متر مكعب بر ثانيه)ندارد
حجم مفيد مخزن (ميليون متر مكعب)5/54 ظرفيت آبگير آب بر نيروگاه
(متر مكعب بر ثانيه)314
نوع سرريزدريچه‌دار طول جاده‌ جايگزين )كيلومتر)2/7
ظرفيت تخليه سيلاب (متر مكعب بر ثانيه)2300 
نوع نيروگاهسطحي 
تعداد واحد4
(هر طرف 2) 
هد طراحي (متر)8/28 
ظرفيت نصب (مگا وات)80
(هر طرف 40) 
متوسط توليد انرژي ساليانه
(گيگا وات ‌ساعت)270